KHÁCH HÀNG KHI MUA BẢO HIỂM CẦN PHẢI LƯU GIỮ LẠI BẰNG CHỨNG VỀ QUÁ TRÌNH TƯ VẤN CỦA DOANH NGHIỆP BẢO HIỂM

Điều 16 Luật Kinh doanh Bảo hiểm năm 2000 và Điều 19 Luật Kinh doanh Bảo hiểm năm 2022 đều quy định rõ về điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm. Tuy nhiên, một thay đổi quan trọng được bổ sung trong khoản 2 Điều 19 Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022 là yêu cầu có bằng chứng xác nhận doanh nghiệp bảo hiểm đã giải thích đầy đủ và bên mua bảo hiểm đã hiểu rõ nội dung điều khoản loại trừ khi giao kết hợp đồng:

“2. Trường hợp có điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài phải quy định rõ trong hợp đồng bảo hiểm, phải giải thích rõ ràng, đầy đủ và có bằng chứng xác nhận việc bên mua bảo hiểm đã được doanh nghiệp bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài giải thích đầy đủ và hiểu rõ nội dung này khi giao kết hợp đồng bảo hiểm”.

Quy định này đã được hoàn thiện hơn so với trước đây, vốn chỉ yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giải thích rõ nội dung điều khoản loại trừ mà không cần bằng chứng xác nhận.

1. Ý nghĩa của quy định mới trong Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022

- Tăng tính minh bạch và trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm
Quy định mới đảm bảo rằng doanh nghiệp bảo hiểm không chỉ thực hiện nghĩa vụ giải thích mà còn phải lưu giữ bằng chứng về việc giải thích đó. Điều này ngăn chặn các trường hợp nhân viên bảo hiểm vì áp lực doanh số mà bỏ qua hoặc giải thích không đầy đủ điều khoản loại trừ, gây hiểu lầm cho khách hàng.

- Bảo vệ quyền lợi bên mua bảo hiểm
Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, nếu doanh nghiệp bảo hiểm không có bằng chứng xác nhận việc đã giải thích rõ ràng, quyền lợi của người mua bảo hiểm vẫn được pháp luật bảo vệ. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro bên mua bị từ chối bồi thường một cách không hợp lý.

- Tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh
Sự minh bạch và trách nhiệm giải trình cao hơn giúp nâng cao uy tín của ngành bảo hiểm, củng cố niềm tin của người tiêu dùng.

Dưới đây là ví dụ về một trường hợp thực tế đã xảy ra:
Ngày 2/11/2024, Anh Đ mua một chiếc xe ô tô mới 100% tại Đại lý xe. Trước khi nhận xe và thực hiện đăng kiểm, Anh Đ mua bảo hiểm vật chất xe tại Công ty Bảo hiểm B. Hợp đồng bảo hiểm ghi nhận số khung và số máy của xe, có thời hạn.

Ngày 3/11/2024, khi đang trên đường từ đại lý đến trung tâm đăng kiểm, Anh Đ bất ngờ va chạm với một xe tải phía trước. Anh Đ đã thực hiện đúng các quy định là giữ nguyên hiện trường và gọi hotline cho Công ty Bảo hiểm B để giám định.

Ngày 6/11/2024, anh Đ nhận được văn bản từ chối bồi thường từ Công ty Bảo hiểm B với lý do: “Tại thời điểm tham gia giao thông xảy ra tai nạn, tổn thất xe ô tô không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật vào hoạt động trên đường bộ hoặc không có giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và môi trường phương tiện cơ giới đường bộ hợp lệ theo quy định của pháp luật hiện hành.”

Vậy mà, trước đó lúc mua bảo hiểm anh Đ đã có yêu cầu tư vấn viên L giải thích về việc: “Xe mới viết bảo hiểm rồi thì trên đường đi đăng kiểm có vấn đề gì, có được bảo hiểm không?”. Tư vấn viên L nói "Có. Xe đã có hiệu lực bảo hiểm. Công ty Bảo hiểm B viết trên SK - SM rồi". Tiếp đó, tư vấn viên L cũng đã không tư vấn hết các điều khoản bổ sung có lợi cho khách hàng, ví dụ như điều khoản “Bảo hiểm vật chất xe ô tô lưu hành tạm thời”. Điều khoản bổ sung trên khách hàng Đ đã không biết để đăng ký mua thêm.

Ý kiến pháp lý:

Căn cứ theo Điều 19 Luật Kinh doanh Bảo hiểm năm 2022, Công ty Bảo hiểm B đã vi phạm nghĩa vụ giải thích hợp đồng bảo hiểm đối với khách hàng Đ. Cụ thể, tại thời điểm giao kết hợp đồng, nhân viên bảo hiểm không giải thích đầy đủ và rõ ràng về điều khoản loại trừ trách nhiệm. Khi khách hàng Đ đặt câu hỏi, nhân viên tư vấn khẳng định rằng bảo hiểm vẫn có hiệu lực trong quá trình di chuyển để đăng kiểm và nội dung này đã được khách hàng ghi âm lại.

Tuy nhiên, khi xảy ra sự kiện bảo hiểm, có xảy ra tranh chấp, khách hàng Đ đã yêu cầu Công ty Bảo hiểm B cung cấp bằng chứng về quá trình tư vấn, giải thích các điều khoản hợp đồng, thì công ty lại khẳng định đã thực hiện đầy đủ nhưng không thể cung cấp bằng chứng ghi lại quá trình đã tư vấn cho khách hàng Đ.

Do đó, điều khoản loại trừ trách nhiệm trong hợp đồng bảo hiểm của Công ty Bảo hiểm B đối với khách hàng Đ không có giá trị áp dụng vì theo quy định tại Điều 19 Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022, nếu điều khoản loại trừ không được giải thích rõ ràng và có bằng chứng xác nhận rằng bên mua bảo hiểm hiểu rõ, thì điều khoản loại trừ không có giá trị áp dụng.

2. Lời khuyên dành cho người mua bảo hiểm

Để bảo vệ quyền lợi của mình, người mua bảo hiểm cần:

- Đọc kỹ hợp đồng bảo hiểm trước khi ký kết
Hợp đồng bảo hiểm thường khá dài và phức tạp, nhưng điều khoản loại trừ là phần quan trọng không thể bỏ qua. Hãy dành thời gian để hiểu rõ các trường hợp không được bảo hiểm bồi thường.

- Yêu cầu giải thích cụ thể
Nếu gặp khó khăn trong việc hiểu nội dung hợp đồng, đừng ngần ngại yêu cầu nhân viên bảo hiểm giải thích chi tiết. Lưu ý kiểm tra xem các trường hợp loại trừ có được đề cập rõ ràng hay không.

- Cần phải lưu giữ lại bằng chứng về quá trình tư vấn của tư vấn viên

Trước khi ký hợp đồng, sau khi nghe tư vấn viên tư vấn, người mua nên tổng hợp lại các thắc mắc của mình với tư vấn viên. Khi tư vấn viên giải đáp các thắc mắc đó, người mua cần ghi âm lại nội dung giải thích hoặc gửi các thắc mắc này thông qua các kênh trao đổi như email, zalo,...

- Cẩn trọng với các tuyên bố bằng lời
Không nên hoàn toàn tin tưởng vào các lời cam kết miệng của nhân viên bảo hiểm nếu chúng không được ghi rõ trong hợp đồng.

Sự thay đổi từ Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2000 sang Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022 thể hiện nỗ lực của nhà nước trong việc nâng cao bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm. Việc yêu cầu bằng chứng giải thích đầy đủ không chỉ làm tăng tính minh bạch mà còn tạo ra một chuẩn mực công bằng hơn trong giao dịch bảo hiểm.