Kê khai không chính xác "Nghề nghiệp" - Hậu quả pháp lý!

Khi cung cấp thông tin để ký kết Hợp đồng bảo hiểm thì "Nghề nghiệp" là một yếu tố quan trọng trong việc chấp nhận hay không chấp nhận Ký kết Hợp đồng bảo hiểm, mức phí bảo hiểm mà Khách hàng phải đóng. Tuy nhiên trong quá trình sống(làm việc) việc thay đổi Nghề nghiệp có thể diễn ra thường xuyên, vậy việc này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến Hợp đồng bảo hiểm bạn đang có. Bài viết này sẽ đưa ra một số phân tích của cá nhân tôi.

1. Mỗi DNBH có cách phân "Nghành nghề" và "Nghề nghiệp" khác nhau tuy nhiên có một số điểm thống nhất là:

• Ngành nghề: "Ngành là phạm trù chỉ tập hợp các đơn vị, tổ chức theo mục tiêu hoạt động hay cơ cấu sản phẩm nhất định. Ngành là khái niệm trong lĩnh vực kinh tế xã hội. Xã hội càng phát triển, sự phân công và phối hợp giữa các ngành càng hoàn thiện. Trong ngành Y có nghề bác sĩ, nghề y tá, nghề hộ lý.

• Nghề nghiệp: là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được những tri thức, những kỹ năng để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội.

2. DNBH phân chia thành các nhóm “Nghành nghề” & chính xác đến từng “Nghề nghiệp” được bảo hiểm.

DNBH xếp các “Nghề nghiệp” từ nhóm 1 đến nhóm 4 theo mức độ tăng dần nguy cơ rủi ro. Nhóm 1 là nhóm có nguy cơ rủi ro thấp nhất tương ứng với phí bảo hiểm phải đóng thấp nhất, nhóm 4 (D) là nhóm có nguy cơ rủi ro cao nhất tương ứng với việc phí bảo hiểm cao nhất. Một số nghề nghiệp được xếp vào nhóm D là nhóm “Từ chối bảo hiểm” nghĩa là thuộc nhóm nghề nghiệp này sẽ không đồng ý ký kết Hợp đồng bảo hiểm.

3. Tại thị trường Việt Nam hiện nay đang có 17 DNBH Nhân thọ, mỗi DNBH có cách đánh giá mức độ rủi ro với các “Nghề nghiệp” là khác nhau tuỳ thuộc vào số liệu thống kê mà DNBH đó có được.

VD: Đối với nghề Công an, Cảnh sát:

- Daiichi xếp Cảnh sát (cơ động, hình sự, điều tra…) ở nhóm 3.

- Mannulife xếp Cảnh sát (hình sự, điều tra, trinh sát) ở nhóm D.

- Generali xếp Công an khu vực, hành chính văn phòng nhóm 2 còn Công an khác nhóm D.

- FWD xếp Cảnh sát vào nhóm 3 là nhóm “Lao động chân tay không nặng nhọc.

Ví dụ ở trên cho chúng ta thấy rằng khi Tư vấn cho Khách hàng phải xem “Nghề nghiệp” của Khách hàng có khớp với “Khẩu vị rủi ro” của doanh nghiệp mình không? nếu không thì nên tư vấn cho Khách hang lựa chọn DNBH phù hợp.

4. Căn cứ nào xác định “Nghề nghiệp” của Khách hàng?

Thông tư số Số: 10/2020/TT-BLĐTBXH ban hành ngày 12/11/2020 hướng dẫn thi hành Bộ luật lao động 2019:

“Điều 3. Nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động

……….

3. Công việc và địa điểm làm việc được quy định như sau:

a) Công việc: những công việc mà người lao động phải thực hiện;

b) Địa điểm làm việc của người lao động: địa điểm, phạm vi người lao động làm công việc theo thỏa thuận; trường hợp người lao động làm việc có tính chất thường xuyên ở nhiều địa điểm khác nhau thì ghi đầy đủ các địa điểm đó.”

Căn cứ pháp lý áp dụng khi Khách hàng kê khai “Nghề nghiệp không chính xác”.(Luật KDBH 2000)

“Điều 18. Quyền và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm

2. Bên mua bảo hiểm có nghĩa vụ:

…………..

c) Thông báo những trường hợp có thể làm tăng rủi ro hoặc làm phát sinh thêm trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm theo yêu cầu của doanh nghiệp bảo hiểm;

……………….”

Điều 19. Trách nhiệm cung cấp thông tin

1. Khi giao kết hợp đồng bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm cho bên mua bảo hiểm; bên mua bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến đối tượng bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm. Các bên chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của thông tin đó. Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm giữ bí mật về thông tin do bên mua bảo hiểm cung cấp.

2. Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm và thu phí bảo hiểm đến thời điểm đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm khi bên mua bảo hiểm có một trong những hành vi sau đây:

a) Cố ý cung cấp thông tin sai sự thật nhằm giao kết hợp đồng bảo hiểm để được trả tiền bảo hiểm hoặc được bồi thường;

b) Không thực hiện các nghĩa vụ trong việc cung cấp thông tin cho doanh nghiệp bảo hiểm theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 18 của Luật này.

3. Trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm cố ý cung cấp thông tin sai sự thật nhằm giao kết hợp đồng bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường thiệt hại phát sinh cho bên mua bảo hiểm do việc cung cấp thông tin sai sự thật.

Điều 20. Thay đổi mức độ rủi ro được bảo hiểm

1. Khi có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm, dẫn đến giảm các rủi ro được bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền yêu cầu doanh nghiệp bảo hiểm giảm phí bảo hiểm cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm. Trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm không chấp nhận giảm phí bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm, nhưng phải thông báo ngay bằng văn bản cho doanh nghiệp bảo hiểm.

2. Khi có sự thay đổi những yếu tố làm cơ sở để tính phí bảo hiểm, dẫn đến tăng các rủi ro được bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền tính lại phí bảo hiểm cho thời gian còn lại của hợp đồng bảo hiểm. Trong trường hợp bên mua bảo hiểm không chấp nhận tăng phí bảo hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm, nhưng phải thông báo ngay bằng văn bản cho bên mua bảo hiểm".

*** Trường hợp 1: Khách hàng thuộc nhóm “Nghề nghiệp” không được bảo hiểm nhưng cung cấp thông tin sai sự thật thuộc nhóm “Nghề nghiệp” được bảo hiểm để giao kết Hợp đồng bảo hiểm thì DNBH áp dụng Điểm b, Khoản 2, Điều 19: “đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm và thu phí bảo hiểm đến thời điểm đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm”.

*** Trường hợp 2: Khách hàng thay đổi “Nghề nghiệp” từ nhóm nghề nghiệp có mức độ rủi ro thấp thành “Nghề nghiệp” có mức độ rủi ro cao và ngược lại: thì Khách hàng áp dụng Điều 20 (Luật KDBH 2000) để thông báo cho DNBH tính lại phí bảo hiểm và xem xét có tiếp tục Hợp đồng bảo hiểm hay không. Nếu Khách hàng thay đổi Nghề nghiệp có mức độ rủi ro thấp hơn hoàn toàn có quyền được giảm phí, tuy nhiên trên thực tế ít người biết hay hoàn thiện thủ tục để đảm bảo quyền lợi này của mình nhưng Khách hàng mà thay đổi lên mức rủi ro cao thì DNBH “có khả năng” từ chối bồi thường nếu không khai báo.