Hợp đồng dịch vụ hỗ trợ bồi thường bảo hiểm xe cơ giới - vụ việc xe ô tô thay đổi thông số lốp

Ngày 23/04/2019, bà T gặp sự cố tai nạn xe do chính bà là người lái, xe bị vỡ đèn và phần cạnh dưới bên phải gần gầm xe. Theo thỏa thuận đã ký trong hợp đồng bảo hiểm số A cấp ngày 11/04/2019, P có nghĩa vụ bồi hoàn thiệt hại cho chủ hợp đồng trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ hợp lệ vì bà Thảo đã mua loại bảo hiểm bồi hoàn cho toàn bộ thân vỏ trong trường hợp xe gặp tai nạn hoặc mất cắp phụ tùng.

Ngày 22/05/2019, bà T nhận được thư thông báo từ ông TCS, Phó trưởng Văn phòng Đại diện CSKH Bảo hiểm P phía Bắc, thông báo rằng trường hợp xe của bà T bị từ chối bồi hoàn do lý do: “Thông số kỹ thuật của xe không phù hợp với thông số kỹ thuật trên giấy chứng nhận kiểm định”.

Tuy nhiên, trước khi ký hợp đồng bảo hiểm, cán bộ P đã kiểm tra các thông số xe của bà T và không có bất kỳ khuyến cáo nào về tình trạng xe. Theo Biên bản làm việc với đại diện P Phía Bắc ngày 07/05/2019, bà T xác nhận việc đã thay lốp xe trước khi ký hợp đồng bảo hiểm.

Bên phía P yêu cầu bà T cung cấp tài liệu của nhà sản xuất, khuyến cáo cho phép xe được phép lắp thông số tương đương. Điều này là không thể đối với một người hoàn toàn không có kiến thức về xe, bảo hiểm và pháp luật như bà T. Bên bảo hiểm P cần đồng hành cùng khách hàng để thu thập hồ sơ yêu cầu bồi thường.

Vics-corp đã tiếp nhận vụ việc trên và đại diện khách hàng giải quyết bồi thường bảo hiểm. Đối với tranh chấp giữa bà T và bảo hiểm P, Vics-corp có một số nhận định như sau:

1. Thay đổi lốp xe trong quá trình sử dụng có dẫn đến việc Giấy chứng nhận kiểm định An toàn kỹ thuật và Bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ (Giấy đăng kiểm) HẾT HIỆU LỰC?

Lý do các Doanh nghiệp bảo hiểm thường đưa ra để từ chối bồi thường trong trường hợp thay đổi lốp xe căn cứ vào điều khoản loại trừ “ĐĂNG KIỂM KHÔNG HỢP LỆ" hoặc "ĐĂNG KIỂM KHÔNG CÒN HIỆU LỰC", không phù hợp theo quy định của pháp luật hiện hành như sau: Xe ô tô không có Giấy chứng nhận kiểm định An toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ hợp lệ theo quy định của pháp luật hiện hành tại thời điểm xe ô tô tham gia giao thông tổn thất, thiệt hại.

Theo quy định tại khoản 6, Điều 9, Thông tư 70/2015/TT-BGTVT:
“Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định hết hiệu lực khi:
a) Xe cơ giới đã được cấp Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định mới;
b) Đã có khai báo mất của chủ xe;
c) Đã có thông báo thu hồi của các Đơn vị đăng kiểm;
d) Xe cơ giới bị tai nạn đến mức không đảm bảo an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định;
e) Thông số kỹ thuật thực tế của xe không phù hợp với thông số kỹ thuật trên Giấy chứng nhận kiểm định.”

Trong Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện cơ giới đường bộ (gọi tắt là Giấy Đăng kiểm) có phần “Số lượng lốp, cỡ lốp/trục" ghi rõ thông số lốp tại thời điểm xe đăng kiểm. Khi xảy ra tai nạn nếu lốp xe chủ xe sử dụng không đúng với loại lốp được Trung tâm Đăng kiểm ghi trên Giấy đăng kiểm thì Doanh nghiệp bảo hiểm áp dụng Giấy Đăng kiểm: “Không hợp lệ hoặc không còn hiệu lực, không phù hợp theo quy định của pháp luật hiện hành” để từ chối bồi thường. Lưu ý là chỉ áp dụng điểm loại trừ này khi xe đang tham gia giao thông bị tổn thất, nếu xe không tham gia giao thông mà có tổn thất thì không áp dụng việc Đăng kiểm không hợp lệ để từ chối bồi thường.

Tuy nhiên, không phải mọi thay đổi về thông số kỹ thuật thực tế của lốp so với thông số kỹ thuật của nhà sản xuất sẽ không được đăng kiểm. Ngày 25/12/2014, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã có văn bản số 5740/ĐKVN-VAR hướng dẫn các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới về việc ghi nhận kích cỡ lốp tương đương được sử dụng để thay thế thỏa mãn các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành, phù hợp với thiết kế của nhà sản xuất về các thông số như chiều rộng cắt ngang của lốp, đường kính ngoài, vành bánh xe,… Theo đó được hiểu rằng lốp xe sau khi thay thế được đơn vị đăng kiểm ghi nhận trên Giấy Đăng kiểm thì Giấy đăng kiểm có hiệu lực pháp luật.

2. Xác định vấn đề lỗi và phương án giải quyết

Căn cứ theo Luật Kinh doanh bảo hiểm 2000: 
"Điều 19. Trách nhiệm cung cấp thông tin
1. Khi giao kết hợp đồng bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm cho bên mua bảo hiểm;...."

Theo đó, có thể chia là làm hai trường hợp như sau:

Nếu thay đổi lốp xe trước khi giao kết hợp đồng bảo hiểm thì rõ ràng Doanh nghiệp bảo hiểm đã không giải thích Điều khoản loại trừ bảo hiểm đối với việc “Giấy Đăng kiểm" của Khách hàng mất hiệu lực khi xảy ra tổn thất.

Theo điểm b, khoản 1, Điều 22 Luật kinh doanh bảo hiểm 2000, hợp đồng bảo hiểm vô hiệu: "Tại thời điểm giao kết hợp đồng bảo hiểm, đối tượng bảo hiểm không tồn tại".

Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu quy định tại Điều 131 Bộ luật dân sự 2015:

"2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
...
4. Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường".

Như vậy, hợp đồng bảo hiểm vô hiệu do lỗi của Doanh nghiệp bảo hiểm và Khách hàng, việc giải quyết Hợp đồng vô hiệu sẽ căn cứ theo quy định của Bộ luật dân sự.

Nếu thay đổi lốp xe sau khi giao kết hợp đồng bảo hiểm thì hoàn toàn thuộc về lỗi chủ quan của Khách hàng dẫn đến việc “Giấy Đăng kiểm" không còn hiệu lực. Lỗi của khách hàng dẫn đến bị từ chối bồi thường theo Quy tắc bảo hiểm xe cơ giới đã ký kết.

Dưới đây là Hợp đồng dịch vụ ký kết giữa Khách hàng và Vics-corp để hỗ trợ giải quyết bồi thường bảo hiểm vật chất xe cơ giới.